سیب زمینی از آن دسته سبزیجات خوش خوراکی است که به زحمتش می ارزد در مورد پرورش آن مطالعه کنید و امسال خودتان سیب زمینی خانواده را تامین کنید.
چه چیزی بکاریم
سیب زمینی گونههای مختلفی دارد که معمولاً با نام زودرس، معمولی (second early) و اصلی (main crop) توصیف میشوند. این نامها نشان میدهند که این سیب زمینیها کی محصول میدهند، به چه فضایی نیاز دارند، با چه فاصلهای از هم و چه موقع باید کاشته شوند. اگر فضای زیادی ندارید، بهتر است سیب زمینیهای زودرس بکارید و همچنین خوب است خاطرنشان کنیم که احتمال آفت زدگی گونههای زودرس از آنجا که خیلی زود برداشت میشوند، کمتر است. گونه معمولی (second earlies) شانزده تا هفده هفته بعد از کشت میرسند بنابراین باید بتوانید از اوایل تیر تا شروع مرداد آنها را برداشت کنید. گونه اصلی (main crops) هجده تا بیست هفته بعد از کاشت آماده برداشت هستند. بنابراین معمولاً از تیر تا مهر ماه میتوانید آنها را برداشت کنید. گونه اصلی بیشتر از سایر گونهها فضای باغچه را اشغال میکنند، اما اگر میخواهید مقداری از آن را ذخیره کنید، بهترین گونه برای انبار کردن است.
نحوه القای جوانه زنی
Chitting یعنی ترغیب سیب زمینی بذری به جوانه زدن قبل از کشت. حدود ۶ هفته قبل از نشاء کردن آنها این کار را از اواخر دی در نقاط گرمتر کشور و یا در ماه بهمن در نقاط سردتر کشور شروع کنید. هر سیب زمینی بذری دارای سر گردتر و ضخیمی است که چند «چشم» دارد. قسمتهای غده مانند سیب زمینی را به گونهای قرار دهید که سر ضخیم آن در بالاترین قسمت سینی یا جعبه تخم مرغ و در مقابل نور طبیعی زیادی قرار گیرد. وقتی جوانهها به 1.5 تا 2.5 سانتی متر رسیدند، آماده کاشت در بیرون هستند.
نحوه کاشت
سیب زمینیهای جوانه زده را زمانی که خاک شروع به گرم شدن کرده است بکارید معمولاً از اواسط اسفند یا اوایل فروردین. برای شروع شیاری به عمق 7.5 تا 13 سانتی متر ایجاد کنید، البته عمق دقیق آن بسته به گونهای که میکارید، متفاوت است.
قبل از کشت سیب زمینیها یک لایه نازک کود به شیار اضافه کنید. سیب زمینیهای زودرس را در فاصله حدوداً ۳۰ سانتی متری از هم با ۴۰ تا ۵۰ سانتی متر فاصله بین ردیفها بکارید. سیب زمینیهای معمولی (second early) و اصلی (main crop) را در فاصله ۳۸ سانتی متری با ۷۵ سانتی متر فاصله بین ردیفها بکارید. غدههای جوانه زده (chitted tubers) را با دقت بردارید، آن را به آرامی داخل شیار قرار دهید به گونهای که جوانهها به سمت بیرون باشن. مواظب باشید جوانهها نشکنند. روی سیب زمینیها را با خاک بپوشانید. به محض ظاهر شدن جوانهها روی آن یک تل خاک بریزید، به گونهای که جوانهها زیر خاک دفن شوند. این کار را باید در فواصل زمانی معین انجام دهید و تا آخر فصل هر یک از گیاهان یک تل خاک کوچکی در اطراف خود (حدود ۱۵ سانتی متر) خواهند داشت.
نحوه برداشت
سیب زمینیهای خانگی شما بسته به نوع و شرایط پرورش باید از تیر تا شهریور آماده برداشت شوند. گونههای زودرس را به محض آماده شدن (یعنی زمانی که جوانههای روی خاک هنوز سبز هستند و معمولاً به محض باز شدن گلهای آن) میتوانید برداشت و مصرف کنید.، گونههای معمولی (second early) و اصلی (main crop) را میتوان به مدت طولانی تری در خاک نگه داشت- تا ماه شهریور - حتی اگر جوانه روی خاک از حالت افتاده باشد. دو هفته قبل از برداشت محصول، جوانههای روی زمین را ببرید. با این کار پوست سیب زمینی فرصت ضخیم شدن پیدا کرده و هنگام برداشت کمتر آسیب دیده و انبار کردن آن راحتتر میشود.
نکته
سیب زمینیها نیاز به نور زیادی دارند، بنابراین آنها را در مکانهای مستعد سرما نکارید، زیرا این شرایط به رشد برگهای آن آسیب میرساند. اگر قصد دارید در یک زمین پر از علف هرز یا در علفزاری قدیمی سبزی بکارید، سیب زمینیها میتوانند با برگهای زود رشد و زیاد خود به زدودن علفهای هرز کمک کنند.
اگر جا به اندازه کافی ندارید، سیب زمینیها را در ظرفی بکارید که به اندازه کافی زهکشی شده و عمق و عرض آن حداقل ۳۰ سانتی متر باشد. گلدان را تا نیمه پر از کود چند منظوره یا کود مرغوب خاک باغچه کنید، دو بذر سیب زمینی را روی کود قرار داده و بعد روی آن خاک یا کود بریزید – تا فاصله 2.5 سانتی متری از لبه گلدان.
همین که قسمت غده مانند سیب زمینی (tuber) به اندازه یک تیله رسیدند، دادن آب کافی به آنها مساله بسیار مهمی خواهد شد. اگر به سیب زمینیها آب ندهید، اندازه و کیفیت آنها کم میشود، مگر اینکه به طور منظم و به میزان فراوان باران ببارد.